"... και έτσι, έκλεισε ο κύκλος"

Μυθιστόρημα

Είναι πολύ δύσκολο να αναπαραστήσεις µια µάχη, ακόµα και αν πολέµησες γνήσια και συνειδητά. Κυρίως να περιγράψεις την ψυχολογία των πολεµιστών, το τι σκέφτονταν τούτη ή την άλλη ώρα, λίγο πριν σκοτώσουν, λίγο πριν σκοτωθούν. Πρόκειται για µια γιορτή, ένα παιχνίδι θανάτου που, ώσπου να φας το πρώτο βόλι, δεν καταλαβαίνεις τη σοβαρότητά του. Μετά είναι οι φωνές που σε ενθαρρύνουν και σε προτρέπουν να µη φοβάσαι το φόβο. Η µυρωδιά του ιδρώτα ανακατεµένη µε το αίµα και το µπαρούτι· η συντροφικότητα που αναπτύσσεται στον κίνδυνο της µάχης· η έγνοια για τον άλλο, µην πάθει κανένα κακό· ύστερα η νίκη και η ήττα, το αναπόφευκτο αποτέλεσµα. Θα φύγεις κυνηγηµένος, µε την ουρά στα σκέλια, ή περήφανα όπως πρέπει στους πολεµιστές τους αντρειωµένους. Καµιά φορά δεν πειράζει να τα παρατήσεις, αν ξέρεις ότι ταπείνωσες τον οχτρό µέσα από την ήττα σου. Δηλαδή, η νίκη και η ήττα είναι πολύ δυσδιάκριτες έννοιες· πού σταµατά η µία και πού αρχίζει η άλλη είναι δύσκολο να οριστεί, γι' αυτό θα µπορούσε να θεωρηθεί, χωρίς δισταγµό, νικητής αυτός µε τους λιγότερους συµβιβασµούς, ο ανυπότακτος. Ένας παλιός αντάρτης, αποδιωγµένος στο παρελθόν από την Ελλάδα, επιστρέφει στην πατρίδα, τη µόνη που κράτησε στην καρδιά του. Ενώ ταξιδεύει, γεµάτος όνειρα, µυρωδιές οικείες και θύµισες του µπουκώνουν το µυαλό και τη σκέψη. Η προσγείωση, η οποία δεν αργεί να έρθει, είναι απότοµη, µες στην παρακµή της σύγχρονης κοινωνίας. Ξεφτισµένα ξενοδοχεία και σκουριασµένοι άνθρωποι τον ωθούν να ανακτήσει τις δυνάµεις του σε µια προσπάθεια επιβίωσης, ζώντας µέσα στην πλάνη ότι τάχα παραµένει νέος. Υπερεκτιµώντας τις δυνατότητές του, αποζητά ένα έπαθλο για να επιβεβαιώσει τον θρίαµβο πάνω στη νεκρή φύση, την άπληστη κοινωνία. Η παλιά εικόνα κι ένας γεροντοέρωτας του προσφέρουν απρόσµενα όλα τα αναγκαία άλλοθι. Η χαρά του θα κρατήσει και πάλι λίγο, καθώς νέοι µηχανισµοί και παλιά φαντάσµατα, µε καινούριες στολές, τον καταδιώκουν κατά πόδας. Ο περιπλανηµένος γέροντας, µε τη βοήθεια της αρρωστηµένης πια φαντασίας, αναβρίσκει τους παλιούς του συντρόφους και µεθά µε τους ήχους της νίκης, που, αλίµονο, ποτέ δεν ήρθε. Εκεί που όλα φαίνονται να έχουν χαθεί, βρίσκει στερνό αποκούµπι στη φιλία ενός απρόσµενου ήρωα. Κι αν η υπόθεση χάθηκε, µένει τούτη η οµορφιά να τη φωτίζει.