Μουσταφά Κεμάλ

Ο βίος και η πολιτεία του στη Θεσσαλονίκη

Μία πρωτότυπη, τολμηρή και αναπάντεχη "βιογραφία". Πυκνή, γλαφυρή και τεκμηριωμένη καταγραφή των εν πολλοίς άγνωστων στοιχείων από την πλούσια, σχεδόν μυθοποιημένη και μυθιστορηματική ζωή του Θεσσαλονικιού ηγέτη της νεότερης Τουρκίας Μουσταφά Κεμάλ, του αποκληθέντος Ατατούρκ. Το βιβλίο παραθέτει τη ζωή αυτού του ιδιοφυούς ανθρώπου στην πολυεθνική Θεσσαλονίκη, από το 1880, όταν τον ξεγεννά μια εξισλαμισμένη Ελληνίδα μαμή, μέχρι το 1912, όταν φεύγει πρόσφυγας με την οικογένειά του για την Κωνσταντινούπολη. Παράλληλα, χρονικογραφεί τις ρίζες και τις καταβολές του μέσα στη χαμιτική Θεσσαλονίκη, μια πόλη-φαινόμενο νεωτεριστικού κοσμοπολιτισμού και εθνικιστικού παροξυσμού, όπου οργιάζουν όλων των συμφερόντων οι προπαγάνδες και όλων των ειδών οι συνωμοσίες, στις οποίες μετέχει και ο ίδιος ο νεαρός -και άσωτος- Κεμάλ. Μια χρονική περίοδος αληθινά ανεπανάληπτη, που σφράγισε με τις ιδεολογικές της ζυμώσεις και τα συγκλονιστικά γεγονότα της τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη δράση του επίλεκτου τέκνου της, για τον οποίο ο τελευταίος σουλτάνος θα πει: "Πρόκειται για έναν Σαλονικιό που δεν ξέρουμε αν είναι Εβραίος, Έλληνας ή Βούλγαρος". Ταυτόχρονα, στο βιβλίο καταγράφονται διεξοδικά τα ιστορικά και κοινωνικά δεδομένα εκείνης της πολυτάραχης περιόδου στη Θεσσαλονίκη και την πέριξ της βαλκάνια ενδοχώρα: η Σφαγή των Προξένων, η καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι Νεότουρκοι, οι Έλληνες, Εβραίοι και Τούρκοι τέκτονες, οι προοδευτικοί ντονμέδες, ο Μακεδόνικος Αγώνας, ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897, ο Αβραάμ Μπεναρόγια, η καθαίρεση του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ από τη "Στρατιά των Σαλονικιών", ο ιταλοτουρκικός πόλεμος του 1911, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι του 1912-1913, ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η φιλογερμανική πολιτική και η ήττα της οθωμανικής Τουρκίας, ο Μποδοσάκης, ο "Απελευθερωτικός Αγώνας" του Κεμάλ, ο Ισμέτ Ινονού, η ήττα και ο αφανισμός των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο, η ανταλλαγή των πληθυσμών, η Συνθήκη της Λοζάνης, το Ελληνοτουρκικό Σύμφωνο Φιλίας. Ένα συναρπαστικό ιστορικό περιβάλλον που, με αφετηρία τη Θεσσαλονίκη και τις οξυδερκείς πολιτικές επιλογές του Κεμάλ και του Βενιζέλου, επέβαλε τις πλέον ριζικές αλλαγές στα πολιτικά -και κοινωνικά- δεδομένα της Ελλάδας και της Τουρκίας, επηρεάζοντας τις διμερείς εξελίξεις μέχρι τις μέρες μας.